Πολύ βασική παράμετρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας στα ΣΔΕ είναι η αντικατάσταση των τυπικών μορφών διδασκαλίας με εναλλακτικές μορφές μάθησης, Αυτό, στα πλαίσια της διδακτικής πράξης συνεπάγεται εφαρμογή της:
· Ομαδοσυνεργατικής μάθησης
· Εξατομίκευσης της διδασκαλίας, κατά περίπτωση
· Βιωματικής διδασκαλίας
· Διαθεματικής – ολιστικής προσέγγισης της γνώσης
· Πραγματοποίησης σχεδίων δράσης (projects)
· Λειτουργίας εργαστηρίων
· Περιγραφικής αξιολόγησης
Τα ΣΔΕ είναι ανοιχτά στην κοινωνία, διαμορφώνουν ένα ευέλικτο πρόγραμμα σπουδών αξιοποιώντας κοινωνικούς χώρους από τους οποίους μπορεί να αντληθεί γνώση και εμπειρία (χώρος εργασίας, κοινωνικής συνάθροισης, καλλιτεχνικής δημιουργίας, πολιτιστικών εκδηλώσεων κλπ).
Το πρόγραμμα στα ΣΔΕ είναι ταχύρρυθμο και διαρκεί 18 μήνες, που διακρίνονται σε δύο εννεάμηνα. Η επιτυχής ολοκλήρωση της διετούς φοίτησης του εκπαιδευόμενου πιστοποιείται με τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο του Γυμνασίου.
Τα ΣΔΕ διαφοροποιούνται από τα τυπικά Γυμνάσια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως προς τις αρχές τους, τα βασικά χαρακτηριστικά, τις διδακτικές μεθόδους, τον τρόπο αξιολόγησης των εκπαιδευομένων.
Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Καλαμάτας (ΣΔΕ Καλαμάτας), ξεκίνησε τη λειτουργία του το Σεπτέμβριο του 2005.
Το πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει τα εξής γνωστικά αντικείμενα (Γραμματισμούς):
Αγγλικά,
Αισθητική Αγωγή,
Ελληνική Γλώσσα,
Κοινωνική Εκπαίδευση,
Μαθηματικά,
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση,
Πληροφορική,
Προσανατολισμό ? Συμβουλευτική σε θέματα επαγγελματικής Σταδιοδρομίας
Στοιχεία Τεχνολογίας και Φυσικών Επιστημών,
Επίσης, στο σχολείο λειτουργεί το γραφείο συμβουλευτικής, που παρέχει στήριξη σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο, σε θέματα εργασιακά, μαθησιακά, οικογενειακά, προσωπικά των εκπαιδευομένων.
Το ΣΔΕ Καλαμάτας είναι ένα από τα 43 ΣΔΕ , που λειτουργούν τη σχολική χρονιά 2005-2006 και που καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της χώρας, από τα οποία τα 35 συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ κατά 75% και κατά 25% από εθνικούς πόρους ενώ τα υπόλοιπα 8 χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό.